قانون پایانه های فروشگاهی و همچنین موضوعات مربوط به سامانه مودیان اخذ صورتحساب الکترونیکی جزو مهم ترین و در عین حال اصلی ترین موضوعات مربوط به حوزه مالیات و دارایی در کشور عزیزمان ایران به حساب می آید. اگر شما صاحب یک کسب و کار بوده و یا فروشگاه دارید و یا شرکت و یا گروه تجاری را اداره می کنید، حتما باید در مورد قانون پایانه های فروشگاهی و موضوعات مربوط به آن اطلاعات بیشتری به دست بیاورید.
قانون پایانه های فروشگاهی برای اولین‌بار در سال ۱۳۸۲ پیش بینی شد و نهایتاً در مهرماه سال ۱۳۹۸، قانون پایانه های فروشگاهی در صحن علنی مجلس به تصویب رسید. اگر می خواهید بیشتر در مورد قانون پایانه های فروشگاهی و چگونگی ثبت معاملات در سامانه مودیان بدانید، با ما در ادامه این مقاله همراه باشید:
در این نوشتار خواهید خواند:
تعریف قانون پایانه های فروشگاهی
قانون پایانه های فروشگاهی و ضوابط مربوط به آن توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای کنترل و سازماندهی هرچه بهتر واحدهای تجاری و صنفی، در دستور کار قرار گرفته است. طبق قانون پایانه های فروشگاهی تمامی افرادی و گروه‌هایی که در بندهای این قوانین به آنها اشاره شده باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند. انجمن ثبت نام برای دریافت پایانه های فروشگاهی یا همان دستگاه های پوز می باشد. البته بدون ثبت نام در این سامانه نیز شما می توانید دستگاه پوز دریافت کنید.
در این حالت قطعاً شما مجبور به پرداخت جریمه های سنگین مالیاتی خواهید شد. در حقیقت طبق قانون پایانه های فروشگاهی سامانه مودیان پلی است که ارتباط میان سازمان امور مالیاتی را با واحدهای صنفی و تجاری برقرار می‌کند. همچنین این سامانه کمک می‌کند تا این گروه ها به بهترین شکل ممکن رصد شوند. اساس کلی قانون پایانه های فروشگاهی در شش فصل تدوین شده که شامل ۲۹ ماده قانونی می باشد.
مطابق با قانون پایانه های فروشگاهی هر دستگاهی که قابلیت اتصال به اینترنت را داشته باشد، به عنوان پایانه فروشگاهی به حساب می‌آید و باید در سامانه مودیان ثبت‌نام کند. دستگاه هایی مانند رایانه، کارتخوان، درگاه های پرداخت اینترنتی و غیره شامل این موارد می باشند. تمامی دستگاه های ذکر شده شامل دریافت صورتحساب الکترونیکی بوده و بعد از ثبت نام در سامانه می توانند نسبت به دریافت صورتحساب خود اقدام نمایند.
سامانه مودیان چیست؟
طبق قانون پایانه های فروشگاهی، یک سامانه به نام مودیان توسط سازمان امور مالیاتی راه‌اندازی شده تا فعالان اقتصادی و سایر اقشار که قصد راه اندازی کسب و کار برای خود دارند از طریق این سامانه بتوانند با سازمان امور مالیاتی ارتباط برقرار کنند. سازمان امور مالیاتی برنامه دارد تا در آینده تمامی اموری که بین مودیان و این سازمان قرار است به انجام برسد را در این سامانه امکان پذیر نماید. در مقاله دیگری به صورت مفصل در مورد سامانه مودیان پرداخته شده است.
طبق قانون پایانه های فروشگاهی، سامانه مودیان مرجع اصلی و رسمی صدور و استعلام انواع مختلف صورت حسابهای الکترونیکی برای افراد و گروه‌های مختلف می‌باشد. همچنین این سامانه کاملاً تحت مدیریت سازمان مالیاتی کشور می باشد.
در این سامانه برای هر شخص یا گروهی پنل کاربری مجزا در نظر گرفته می شود. در حقیقت افراد این اختیار را خواهند داشت تا با هر وسیله‌ای که حافظه مالیاتی به آن قابل اتصال باشد وارد سامانه مودیان گردند. از جمله دستگاه های سخت افزاری و نرم افزاری که مودیان قابلیت اتصال به این سامانه را خواهند داشت، می توان به پایانه های فروشگاهی، کامپیوتر و رایانه های شخصی، سامانه های مجازی و یا ابری، گوشی های موبایل و یا سایر وسایل اشاره کرد.
حافظه مالیاتی چیست؟
در قانون پایانه های فروشگاهی در قسمت تعاریف آمده است که هر شخص برای نگهداری، ثبت و بررسی انواع مختلف اطلاعات و صورت حسابهای الکترونیکی احتیاج به حافظه مالیاتی دارد. در حقیقت حافظه مالیاتی یک کد بی همتاست که توسط سازمان امور مالیاتی برای شخص مودی و دستگاه مورد نظر ارائه می گردد. بعد از آن که فرایند ثبت نام در سامانه مودیان انجام شد، شخص مورد نظر می تواند حافظه مالیاتی مورد نظر خود را دریافت کند. از جمله کاربردهای حافظه مالیاتی استفاده جهت دریافت اظهارنامه و صورت حسابهای الکترونیکی می باشد. حافظه مالیاتی هم به صورت نرم‌افزاری و هم به صورت سخت افزاری مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق قانون پایانه های فروشگاهی چه کسانی باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند؟
مطابق با قانون پایانه های فروشگاهی تمامی افرادی که صاحب مشاغل هستند و به صورت کاملا مستقل کسب و کار خود را دنبال می کنند و همچنین اشخاص حقوقی باید در این سامانه ثبت نام کنند. البته فرایند انجام ثبت نام در سامانه مودیان توسط سازمان مالیاتی کشور زمان بندی می گردد. یعنی افراد با توجه به تاریخی که توسط این سازمان ارائه می گردد و همچنین فراخوان های موجود، موظف هستند ثبت نام در سامانه مودیان را انجام دهند.
در حال حاضر تاریخ مشخصی به صورت قانونی برای ثبت نام گروه های مختلف ارائه نشده، ولی سازمان امور مالیاتی یک نامه پیشنهادی برای ثبت نام در این سامانه ارائه نموده که بر طبق آن گروه های مختلف در بازه زمانی آبان ماه ۱۴۰۱ تا دی ماه ۱۴۰۲ موظف به ثبت نام در این سامانه می شوند.
نحوه ثبت نام در سامانه مودیان
برای انجام ثبت نام بر طبق قانون پایانه های فروشگاهی افراد مورد نظر باید به آدرس سامانه مودیان مراجعه کرده و مراحل ثبت نام را به صورت پشت سر هم و بدون وقفه انجام دهند. در مرحله اول درون این سایت باید وارد قسمت پیش ثبت نام شده و شماره موبایل خود را تایید کنید. برای انجام این کار در کادر مورد نظر شماره موبایل خود را وارد کنید. سپس یک کد به شماره تلفن شما ارسال می گردد که باید آن را در قسمت مورد نظر وارد کرده و دکمه تایید را بزنید. بعد از انجام این کار زمان آن رسیده تا اطلاعات شخصی خود را وارد نموده و صحت آنها را تایید کنید.
بعد از این مرحله باید اطلاعات پایه مربوط به شرکت‌ها و اعضا را به ثبت رسانده و نهایتاً اطلاعات نهایی توسط شخص به تایید برسد. بعد از آنکه ثبت نام به اتمام برسد شما می توانید تمامی پرونده های الکترونیکی مالیاتی خود را در پروفایل خود مشاهده کنید. همچنین این امکان وجود دارد تا از نام کاربری و رمز عبوری که در گذشته، برای ارائه اظهارنامه خود از آن استفاده می‌کردید را در این قسمت وارد کنید. بعد از انجام این کار ثبت نام خود را تکمیل نموده و اطلاعات کاربری جدید مربوط به پنل خود را به دست بیاورید.
سازمان امور مالیاتی برای تمامی مودیان ۲۳ درصد جریمه در نظر گرفته است. با توجه به این موضوع، توصیه ما به شما این است که هر چه سریعتر در این سامانه ثبت نام نموده و پنل کاربری خود را ایجاد کنید.
چه افرادی باید از پایانه فروشگاهی استفاده کنند؟
مطابق با قانون پایانه های فروشگاهی تمامی خرده فروش ها و واحدهای صنفی که به صورت مستقیم با مصرف کننده در ارتباط بوده و اجناس خود را به آن ها می فروشند باید از پایانه فروشگاهی استفاده کنند. منظور از مصرف کننده، افراد حقیقی می باشند که کالا و خدمات را جهت استفاده خود تهیه نموده و در حقیقت نیاز شخصی خود را برطرف می کنند. بر طبق این قانون اشخاص و یا گروه‌هایی که به صورت کلی به فروشنده‌های دیگر خدمات و کالاهای خود را ارائه می‌کنند، الزامی بر استفاده از پایانه فروشگاهی ندارند.
بر طبق قوانین پایانه های فروشگاهی افراد مشمول باید اطلاعات مربوط به دستگاه های کارتخوان و یا درگاه های الکترونیکی خود و همچنین شماره حساب های خود را به صورت تمام و کمال در سامانه مودیان به ثبت برسانند. همچنین در صورتی که نیاز است تا از شماره حساب یا درگاه پرداخت جدید استفاده کنند، باید سریع اطلاعات خود را در این سامانه به روز کنند. همچنین در صورتی که شخص مودی قصد داشت تا فروشگاه و یا کسب و کار خود را به صورت موقت یا دائم تعطیل کند، باید مراتب را در مدت کمتر از ۱۰ روز از طریق پنل خود در سامانه به سازمان مالیات گزارش دهد.
صورتحساب الکترونیکی چیست؟
در قانون پایانه های فروشگاهی تعریف مشخصی برای صورتحساب الکترونیکی در نظر گرفته شده است. این صورت حساب از طریق سامانه مودیان قابل صدور بوده و دارای شماره مالیاتی مخصوص به خود می باشد. همچنین تمامی اطلاعات مربوط به صورتحساب الکترونیکی مورد نظر در حافظه مالیاتی فروشنده ثبت و ضبط می شود.
اینکه در یک صورتحساب الکترونیکی چه مشخصات و اقلامی به کار برده شود، با توجه به اینکه نوع کسب و کار چیست توسط سازمان مالیاتی تعیین می گردد. شماره مالیاتی مربوط به صورتحساب الکترونیکی شامل ۲۲ کاراکتر است که ۶ کاراکتر مربوط به حافظه مالیاتی، ۵ کاراکتر مربوط به تاریخ صورتحساب، ۱۰ کاراکتر مربوط به سریال صورتحساب و یک کاراکتر نیز مربوط به ارقام کنترلی تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی می باشد.
استفاده از کارتخوان و درگاه پرداخت جهت صدور صورتحساب
در صورتی که شما از دستگاه کارتخوان مربوط به بانک های مختلف و درگاه پرداخت اینترنتی برای کسب و کار خود استفاده می کنید این موارد به عنوان پایانه فروشگاهی در نظر گرفته می شود. همچنین رسید یا گزارش فروش که توسط این دستگاه ها صادر می شود به عنوان صورتحساب الکترونیکی به حساب آمده و نیازی نیست تا شما شخصاً در سامانه مودیان صورتحساب الکترونیکی مجزا برای تراکنش های مورد نظر خود را ثبت کنید. سازمان مالیاتی کشور برای جلوگیری از اتلاف وقت این فرایند را اتوماتیک کرده است. چرا که انجام اینکار قطعاً اگر تیراژ سفارشات بالا باشد، بسیار زمان‌بر می باشد.
مدل های مختلف صورت حساب الکترونیکی
بعد از آنکه قانون پایانه های فروشگاهی به تصویب رسید، در نظر سازمان مالیاتی کشور صورتحساب به دو دسته کلی طبقه بندی می شود. یکی از آنها صورتحساب الکترونیکی و دیگری صورتحساب غیر الکترونیکی و کاغذی می باشد. صورتحساب الکترونیکی خود دارای انواع مختلفی است و در سه دسته اصلی طبقه بندی می شود. صورتحساب الکترونیکی از نوع اول شامل اطلاعات کامل می باشد. یعنی بر روی آن نوع محصول یا خدمات مورد نظر که به فروش رسیده و همچنین نوع خریدار که یک مصرف‌کننده حقیقی و یا خریدار حقوقی است، مشخص می‌باشد.
همچنین زمان انجام معامله به صورت کاملاً دقیق به صورت ساعت، دقیقه و ثانیه مشخص می باشد. در این صورت حساب مبلغ پرداختی و همچنین مبالغ مربوط به تخفیفات و هزینه مالیات بر ارزش افزوده مشخص می باشد. همچنین می‌توان فهمید که کالای مورد نظر چه مشخصاتی دارد.
صورتحساب الکترونیکی از نوع دوم به گونه‌ای است که بر روی آن، اطلاعاتی از خریدار درج نشده و تنها اطلاعات مربوط به فروشنده و نوع کالا مشخص می گردد. این صورتحساب به صورت نقدی به حساب آمده و رقمی مبنی بر مالیات ارزش افزوده بر روی آن لحاظ نمی گردد. نوع سوم از صورتحساب الکترونیکی که به آن رسید پرداخت وجه نیز می گویند، از طریق درگاه های پرداخت الکترونیکی و یا کارت خوان ها صادر می شود.
در این نوع صورتحساب، تاریخ انجام تراکنش، مبلغ تراکنش، شماره پذیرنده فروشگاه، شماره پایانه، شماره سوئیچ پرداخت و همچنین تاریخ و زمان پرداخت به صورت کامل قابل رویت است.
نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی قانون پایانه های فروشگاهی
فروشنده مطابق با قانون پایانه های فروشگاهی این اختیار را دارد تا از طریق سامانه مودیان نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام کند. البته این مورد برای مودیانی است که به صورت مستقیم با مصرف کننده ارتباط ندارند. این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که اگر شخص خریدار مصرف کننده نهایی نباشد و در سامانه مودیان اطلاعاتش ثبت شده باشد، بعد از آنکه صورتحساب الکترونیکی صادر شد به صورت خودکار به پنل کاربری خودش منتقل می شود و این مورد به عنوان اعتبار مالیاتی ارزش افزوده برای شخص خریدار لحاظ خواهد شد.
همچنین شخص مودی موظف است تا نهایتا ظرف ۳۰ روز، در پنل کاربری خود مشخص کند که صورت حسابهای الکترونیکی که برای او درج شده را می‌پذیرد یا خیر. در صورتی که این کار را انجام ندهد عدم اظهار نظرش به منزله پذیرش تلقی شده و صورتحساب برای او لحاظ می گردد. مالیات بر ارزش افزوده برای انواع مختلف صورتحساب الکترونیکی نیز در پایان دوره های سه ماهه مشخص می گردد. این مبلغ شامل رقم مابه‌التفاوتی است که بین مالیات خرید و مالیات فروش در طی دوره ذکر شده به وجود می آید. در صورتی که میزان مالیات فروش از مالیات خرید بیشتر باشد، فرد مودی باید مبلغ را به حساب سازمان مالیات واریز نماید.
همچنین در صورتی که عکس این قضیه باشد، یعنی مالیات خرید بیشتر از مالیات فروش باشد، سازمان مالیاتی با رعایت موازین قانونی مبلغ مابه‌التفاوت را به شخص مودی باز می گرداند و یا در صورت نیاز می تواند این مبلغ را به عنوان اعتبار مالیاتی به دوره های بعدی انتقال دهد.
